Η κολονοσκόπηση αποτελεί μια μορφή ενδοσκοπικής εξέτασης που επιτρέπει τον έλεγχο του βλεννογόνου του εντέρου. Χρησιμοποιείται για την αναζήτηση παθήσεων που αφορούν το παχύ έντερο, παρέχοντας τη δυνατότητα για ακριβή διάγνωση και επιβεβαίωση αυτής με λήψη δείγματος ιστού που αποστέλλεται για βιοψία. Διενεργείται με τη χρήση κολονοσκοπίου, δηλαδή ενός λεπτού, εύκαμπτου οργάνου. Το όργανο αυτό διαθέτει κάμερα και φως στο άκρο του, επιτρέποντας την αναμετάδοση της εικόνας του εσωτερικού του εντέρου σε ειδική οθόνη υψηλής ευκρίνειας. Η κολονοσκόπηση είναι μία ανώδυνη εξέταση ρουτίνας που πραγματοποιείται με απόλυτη ασφάλεια, διευκολύνοντας την πρόληψη δυσάρεστων καταστάσεων για την υγεία και ενδεχομένως σώζωντας ζωές.
Παθήσεις για τις οποίες ενδείκνυται η κολονοσκόπηση
Η κολονοσκόπηση αποτελεί την πιο διαδεδομένη εξέταση για την πρόληψη, ανεύρεση και διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για καρκίνο του παχέος εντέρου θα πρέπει να ξεκινά στην ηλικία των 50 ετών. Σε περίπτωση που υπάρχει οικογενειακό ιστορικό με τη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου, η διαδικασία της κολονοσκόπησης θα πρέπει να ξεκινήσει για προληπτικούς λόγους πριν την ενδεδειγμένη ηλικία.
Η κολονοσκόπηση πραγματοποιείται για τη διάγνωση καταστάσεων και παθήσεων, όπως:
- Επίμονες ενοχλήσεις στο έντερο
- Πόνος στην κοιλιακή χώρα
- Ανεξήγητης αιτιολογίας διάρροια
- Επίμονη δυσκοιλιότητα
- Αίμα στα κόπρανα
- Αιμορραγία παχέος εντέρου
- Εκκολπώματα παχέος εντέρου
- Φλεγμονές παχέος εντέρου
- Πολύποδες παχέος εντέρου
- Καρκίνος παχέος εντέρου
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου ξεκινά με τη μορφή πολύποδα. Ένας πολύποδας παχέος εντέρου έχει σημαντικές πιθανότητες να παρουσιάσει κακοήθη εξαλλαγή σε βάθος χρόνου, συνήθως σε 10 έτη. Γι’αυτό το λόγο, η κολονοσκόπηση αποτελή την κατεξοχήν εξέταση για την έγκαιρη πρόληψη του παχέος εντέρου, εντοπίζοντας και αφαιρώντας τον πολύποδα προτού εξαλλαγεί σε καρκίνο.
Διαγνωστικός & θεραπευτικός χαρακτήρας κολονοσκόπησης
Η κολονοσκόπηση αποτελεί τη βέλτιστη επιλογή για την έγκαιρη ανίχνευση προβληματικών παθολογιών. Παράλληλα, ταυτόχρονα με τη διάγνωση, η συγκεκριμένη εξέταση επιτρέπει και πιο επεμβατικές διαδικασίες, όπως η λήψη δείγματος ιστού το οποίο έπειτα αποστέλλεται για βιοψία, αλλά και τη θεραπεία παθήσεων. Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν είναι η πολυπεκτομή, δηλαδή η άμεση αφαίρεση πολύποδα, ο καυτηριασμός αγγειοδυσπλασιών, αλλά και διάφορες εφαρμογές θεραπειών με τη χρήση laser.
Τι πρέπει να κάνει ο ασθενής πριν την κολονοσκόπηση
Προκειμένου να πραγματοποιηθεί η κολονοσκόπηση, είναι σημαντικό να έχει προηγηθεί ο καθαρισμός του εντέρου ώστε η εξέταση να είναι όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστη και ακριβής. Για να γίνει αυτό, 2-3 ημέρες πριν τη διαδικασία ο ασθενής υποβάλλεται σε ειδική δίαιτα ενώ του χορηγούνται και καθαρτικά ώστε να καθαρίσει πλήρως το παχύ έντερο. Δύο μέρες πριν την εξέταση ακολουθείται αυστηρή δίαιτα, η οποία περιλαμβάνει κρέας, κοτόπουλο ή ψάρι, αυγό βραστό, πατάτες, ρύζι και μακαρόνια. Απαγορεύεται η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, οσπρίων και τηγανητών τροφών, γαλακτοκομικών προϊόντων και τροφίμων ολικής άλεσης. Ταυτόχρονα, συνιστάται η άφθονη κατανάλωση νερού και ουθεασιστε χυμών που δεν περιέχουν ανθρακικό. Η μορφή της απαιτούμενης προετοιμασίας διαφοροποιείται ανάλογα με τον ασθενή, την ηλικία του, τις παθήσεις που συνυπάρχουν και τις συνήθειες του εντέρου.
Σε περίπτωση που ο ασθενής λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, είναι σημαντικό να ενημερώσει τον αρμόδιο γαστρεντερολόγο προκειμένου να αποφασιστεί αν ορισμένα από τα φάρμακα θα διακοπούν. Αν χρειάζεται να πραγματοποιηθεί αφαίρεση πολυπόδων και ο ασθενής λαμβάνει αντιπηκτική αγωγή, θα χρειαστεί να τη διακόψει ή να την αντικαταστήσει για ένα διάστημα πριν την εξέταση, αφού έχει συνεννοηθεί με τον θεράποντα γιατρό που έχει χορηγήσει τα συγκεκριμένα φάρμακα. Αν υπάρχει κάποια αλλεργία στα φάρμακα που χορηγούνται κατά τη διάρκεια της εξέτασης, θα πρέπει ο γαστρεντερολόγος να έχει ενημερωθεί σχετικά. Είναι σημαντικό ο ασθενής να προσέλθει στο ιατρείο με κάποιον συνοδό που θα αναλάβει την επιστροφή του στο σπίτι, καθώς η οδήγηση απαγορεύεται μετά την εξέταση.
Διαδικασία κολονοσκόπησης
Για να ξεκινήσει η διαδικασία, ο ασθενής ξαπλώνει στο αριστερό πλάι. Τοποθετείται μηχάνημα μέτρησης των ζωτικών στοιχείων στο δάκτυλο και φλεβοκαθετήρας, μέσω του οποίου γίνεται η χορήγηση της ελαφριάς καταστολής (μέθη). Κατά τη διάρκεια της εξέτασης πραγματοποιείται έλεγχος του εσωτερικού τοιχώματος του παχέος εντέρου. Αν χρειάζεται να πραγματοποιηθεί βιοψία, χρησιμοποιείται ειδικό εργαλείο που διέρχεται μέσω του κολονοσκοπίου ώστε να ληφθεί δείγμα ιστού. Η διάρκεια της εξέτασης ανέρχεται στα 10-20 λεπτά. Αν ανευρεθούν τυχόν πολύποδες, αφαιρούνται άμεσα εφόσον συμφωνήσει ο ασθενής.
Μετά την κολονοσκόπηση
Μετά την κολονοσκόπηση ο ασθενής σταδιακά επανέρχεται από την καταστολή. Συστήνεται η παραμονή του στο κρεβάτι για λίγη ώρα προτού σηκωθεί και λάβει τα αποτελέσματα της εξέτασης. Έπειτα, ο ασθενής αποχωρεί με το συνοδό του από το ιατρείο, και δεν επιτρέπεται να οδηγήσει ή να χειριστεί μηχανήματα εξαιτίας της αναισθησίας που του είχε χορηγηθεί. Συνιστάται η ξεκούραση για το υπόλοιπο της ημέρας και η ακολούθηση ειδικής δίαιτας για τουλάχιστον μια μέρα μετά την εξέταση ώστε να αποκατασταθεί η ομαλή λειτουργία του εντέρου. Ο ασθενής συμβουλεύεται να κάνει μικρά και τακτικά γεύματα, να αποφύγει τροφές που προκαλούν δυσπεψία, όπως τα τηγανητά και τα πικάντικα φαγητά, αλλά και φαγητά που προκαλούν αυξημένη παραγωγή αερίων, όσπρια, λαχανικά, φρούτα, τροφές ολικής άλεσης.
