Οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου αφορούν μια ομάδα νοσημάτων και διαταραχών που προκαλούν χρόνια φλεγμονή στο γαστρεντερικό σύστημα. Οι φλεγμονώδεις νόσοι εντέρου περιλαμβάνουν τη νόσο του Crohn και την ελκώδη κολίτιδα. Και οι δύο τύποι επηρεάζουν το πεπτικό σύστημα, προκαλώντας πόνο και οίδημα. Οι παθήσεις αυτές μπορεί επίσης να σχετίζονται με προβλήματα εκτός του πεπτικού συστήματος, όπως φλεγμονή στα μάτια, δερματικές διαταραχές ή αρθρίτιδα. Στις πιο σοβαρές επιπλοκές των φλεγμονοδών νόσων του εντέρου περιλαμβάνεται η διάτρηση εντέρου που μπορεί να οδηγήσει σε περιτονίτιδα αλλά και η εμφάνιση κακοήθειας, δηλαδή καρκίνου του εντέρου, ιδίως αν ο ασθενής πάσχει από ελκώδη κολίτιδα.

Νόσος Crohn

Η νόσος του Crohn εκδηλώνεται με φλεγμονή που μπορεί να εμφανιστεί καθ’όλο το μήκος του γαστρεντερικού σωλήνα. Ωστόσο, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων γίνεται αντιληπτή στο λεπτό έντερο και ειδικά στο άκρο του, τον ειλεό. Η ασθένεια μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, ωστόσο διαγιγνώσκεται συχνότερα σε εφήβους και ενήλικες μεταξύ 20 και 30 ετών. Αν και η πάθηση σχετίζεται σε ορισμένες περιπτώσεις με την κληρονομική προδιάθεση, είναι αδύνατο να προβλεφθεί ποιος μπορεί να νοσήσει από τη νόσο του Crohn με βάση το οικογενειακό ιστορικό.

Η ακριβής αιτία της νόσου του Crohn είναι άγνωστη. Θεωρείται ότι πολλά πράγματα συμβάλλουν στην εκδήλωση της νόσου, όπως η κληρονομική προδιάθεση, η ύπαρξη κάποιου αυτοάνοσου νοσήματος που επιτίθεται στο πεπτικό σύστημα, το κάπνισμα ή η μη φυσιολογική ισορροπία των βακτηρίων που κατοικούν φυσιολογικά στο έντερο.

Τα συμπτώματα της νόσου του Crohn συνήθως είναι:

  • Πόνος στην κοιλιακή χώρα
  • Χρόνια διάρροια
  • Αίσθημα κόπωσης
  • Πυρετός
  • Απώλεια όρεξης και βάρους
  • Εξανθήματα στο δέρμα
  • Άφθες στο στόμα
  • Ραγάδες και συρίγγια πρωκτού
  • Πόνος στις αρθρώσεις
  • Κοκκίνισμα στα μάτια

Οι ασθενείς με νόσο του Crohn μπορεί να εμφανίσουν περιόδους έξαρσης των συμπτωμάτων που ακολουθούνται από περιόδους ύφεσης κατά τις οποίες εκδηλώνονται ήπια ή και μηδαμινά συμπτώματα. Η περίοδος ύφεσης μπορεί να διαρκέσει εβδομάδες ή και χρόνια. Μάλιστα, η πάθηση μπορεί να μην προκαλέσει συμπτώματα για αρκετά χρόνια σε ορισμένους ασθενείς, ενώ μπορεί να εμφανιστεί με τακτικές εξάρσεις σε άλλους. Το βέβαιο είναι πως η νόσος του Crohn αποτελεί μια χρόνια κατάσταση η οποία δεν μπορεί να θεραπευθεί πλήρως.

Ελκώδης Κολίτιδα

Η ελκώδης κολίτιδα εκδηλώνεται με φλεγμονή και σχηματισμό ελκών στο παχύ έντερο, και πιο συγκεκριμένα στην εσωτερική επένδυση του παχέος εντέρου. Η πάθηση αυτή μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα οποιασδήποτε ηλικίας, αλλά συνήθως ξεκινά από την ηλικία των 15 έως 30 ετών. Επηρεάζει όλα τα φύλα εξίσου και φαίνεται να σχετίζεται με την κληρονομικότητα.

Η ελκώδης κολίτιδα είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης αρκετών παραγόντων που δεν είναι ακόμη εντελώς ξεκάθαροι. Η μη φυσιολογική ανοσοαπόκριση, η γενετική προδιάθεση, οι αλλαγές στο μικροβίωμα του εντέρου και οι περιβαλλοντικοί παράγοντες συμβάλλουν στην εκδήλωση της πάθησης. Η ελκώδης κολίτιδα μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να προκληθεί από μια αλληλεπίδραση μεταξύ ενός ιού ή μιας βακτηριακής λοίμωξης στο παχύ έντερο και της ανοσολογικής απόκρισης του σώματος.  

Τα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας μπορούν να εκδηλωθούν είτε με ήπια ή με σοβαρή μορφή, ενώ συνήθως παρουσιάζονται με εξάρσεις και υφέσεις. Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της πάθησης περιλαμβάνουν:

  • Διάρροια
  • Αιματηρές κενώσεις
  • Αιμορραγία από το ορθό
  • Ύπαρξη βλέννας στα κόπρανα
  • Πόνο στην κοιλιά
  • Πυρετό
  • Απώλεια βάρους
  • Εκδήλωση οιδήματος και πόνου στο ισχίο, τα γόνατα, τα μάτια, το δέρμα, ή τους πνεύμονες

Φλεγμονώδεις νόσοι εντέρου: Διάγνωση

Αρχικά, για τη διάγνωση των φλεγμονοδών νόσων του εντέρου απαιτείται λήψη λεπτομερούς ιστορικού του ασθενούς και κλινική εξέταση. Έπειτα, ακολουθούν εργαστηριακές εξετάσεις όπως απλές εξετάσεις αίματος σε συνδυασμό με καλπροτεκτίνη κοπράνων, οι οποίες προσφέρουν σημαντικές ενδείξεις για την ύπαρξη της νόσου. Για να τεκμηριωθεί η διάγνωση ακολουθεί κολονοσκόπηση με ταυτόχρονη βιοψία από δείγμα ιστού του εντέρου, η οποία προσφέρει επιβεβαίωση της νόσου.

Φλεγμονώδεις νόσοι εντέρου: Θεραπεία

Η θεραπευτική προσέγγιση για τις φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου αποσκοπεί στη μείωση της φλεγμονής, η οποία προκαλεί και όλα τα συμπτώματα. Σε πρώτο στάδιο εφαρμόζεται συντηρητική αντιμετώπιση με χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, η δοσολογία της οποίας διαμορφώνεται ανάλογα με τη βαρύτητα της πάθησης. Τα φάρμακα που χορηγούνται λειτουργούν καταστέλλοντας τη φλεγμονή και μειώνοντας την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού. Αν η νόσος παρουσιάζει έξαρση ενδεχομένως να ενδείκνυται και η χορήγηση αντιβιοτικών. Ταυτόχρονα, γίνεται συνταγογράφηση παυσίπονων και αντιδιαρροϊκών φαρμάκων, σε όσες περιπτώσεις κρίνεται απαραίτητο. Εάν η συντηρητική αντιμετώπιση αποτύχει, ακολουθεί χειρουργική επέμβαση.